Aandeelhouderschap

Wat gebeurt er met de aandelen van de BV bij een echtscheiding?

Dat hangt helemaal af van de wijze waarop de DGA getrouwd is, in gemeenschap van goederen of onder huwelijkse voorwaarden.

Gemeenschap van goederen

De aandelen vallen in de gemeenschap; het maakt niet uit op wiens naam de aandelen staan.

Vaak worden de aandelen toegescheiden aan de degene die de onderneming drijft, terwijl de ander een vergoeding ontvangt voor de waarde van de helft van de aandelen. Deze toescheiding wordt door de wetgever gezien als de verkoop van 50% van de aandelen van de BV door de partner die overdraagt. Hierover is inkomstenbelasting verschuldigd van 25% over het verschil tussen wat de aandelen waard zijn en de prijs waarvoor de aandelen zijn gekocht.

Deze belastingheffing kan worden doorgeschoven. Hieraan zijn wel zeer strikte voorwaarden verbonden, onder andere dat de scheiding van de huwelijksgoederengemeenschap moet plaats vinden binnen twee jaar na de ontbinding van het huwelijk. Een datum om goed in de gaten te houden!

Ook handig om te weten is dat de aandelen door een notariële akte moeten worden overgedragen aan de echtgenoot die de aandelen overneemt. Dit wordt vaak vergeten; men denkt eigenaar te zijn, maar de levering heeft niet plaats gevonden. Dit kan tot vreemde situaties leiden.

 Leestip: Echtscheiding en aandelen in een BV van de directeur groot aandeelhouder (nog linken)

Huwelijkse voorwaarden

Bent u buiten elke gemeenschap van goederen getrouwd, dan heeft u ieder uw privé vermogen. De aandelen behoren dan toe aan de echtgenoot op wiens naam de aandelen staan.

Er zijn hier twee situaties te onderscheiden:

• De aandelen staan op naam van een echtgenoot. De scheiding heeft geen gevolgen, want er veranderd niets aan de aandelenverhouding. Er bestaat voor de andere echtgenoot geen recht op een uitkering van de waarde van de aandelen.
• De aandelen staan op naam van beide echtgenoten. Indien als gevolg van de scheiding aandelen worden overgedragen, heeft dit belastingheffing tot gevolg. De doorschuiving, zoals omschreven bij gemeenschap van goederen werkt hier niet. Toch komt het in de praktijk vaak voor dat men aandelen wil overdragen, maar de belastingheffing zit in de weg.

Toch zijn er oplossingen om belastingheffing te vermijden.

• De echtgenoten stellen in het zicht van de scheiding, voor de aandelen een beperkte gemeenschap op. Hierbij maken alleen de aandelen deel uit van de beperkte gemeenschap; de aandelen worden vervolgens toegescheiden aan de echtgenoot die de aandelen op naam wenst te hebben. Belastingheffing blijft achterwege.
• De BV wordt gesplitst zodanig dat de onderneming in een BV komt en de andere partner krijgt een BV met daarin bijvoorbeeld een vergelijkbare waarde in kasgeld of een deel van de onderneming.

Voorwaarde is wel -maar dat zal wel duidelijk zijn- dat er géén sprake moet zijn van een vechtscheiding!

Terbeschikkingstelling

Als u als DGA vermogensbestandelen, bijvoorbeeld een pand, ter beschikking stelt aan uw BV, zijn de inkomsten hieruit belast in Box 1, via de zogenaamde terbeschikkingstellingsregeling.

Bent u in gemeenschap van goederen gehuwd, moeten de inkomsten uit de terbeschikkingstelling aan u en uw echtgeno(o)t(e) ieder voor 50 % worden toegerekend. In de praktijk was het niet altijd duidelijk hoe met een dergelijke vermogensbestanddeel moet worden omgegaan ingeval van echtscheiding.

Vanaf 2012 mag het vermogensbestanddeel geruisloos, dus zonder belastingheffing, worden doorgeschoven als een van de partners de terbeschikkingstelling voortzet. Er kan alleen geruisloos worden doorgeschoven naar de partner die een aanmerkelijk belang houdt in de BV, waaraan het vermogensbestanddeel ter beschikking wordt gesteld.

Belangrijk om te weten is dat de doorschuiving automatisch werkt, indien aan de voorwaarden wordt voldaan. Wil men toch afrekenen, dat kan soms voordeliger zijn, moet men dit kenbaar maken aan de belastingdienst en wel door middel van een gemeenschappelijk verzoek.

Ik reken graag voor u uit wat verstandig is.

Pensioenrechten

Veel ondernemers bouwen hun pensioenrechten op binnen de BV, ofwel in eigen beheer. Bij echtscheiding moeten deze pensioenrechten worden verdeeld, ongeacht of men binnen of buiten gemeenschap van goederen is gehuwd. Dit is het gevolg van de Wet verevening pensioenrechten bij echtscheiding, die ook op eigen beheer situaties van toepassing is. Op grond van deze wet heeft de partner recht op de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen alsmede bijzondere nabestaandenpensioen. Alleen als de huwelijkse voorwaarden of de echtscheidingsconvenant de werking van deze wet uitsluiten, komt aan de partner geen rechten op pensioen toe.

Hoe werkt het?

De partner die aan deze wet rechten kan ontlenen, krijgt in principe een uitgesteld recht op pensioen, dat wil zeggen, als degene op wie de verplichting drukt met pensioen gaat, gaat ook het ouderdomspensioen voor de gerechtigde in.

Ingeval van een pensioen in eigen beheer zal de vereveningsgerechtigde zich binnen twee jaar na de ontbinding van het huwelijk moeten melden bij de BV van de vereveningsplichtige om de rechten geldend te maken. Ik adviseer hierbij dit altijd per aangetekende brief te doen.

Afstorting van de verplichting

Sinds een aantal jaren is het vaste jurisprudentie dat de opgebouwde rechten van de gerechtigde tot de aanspraak op pensioen in principe afgestort moeten worden bij een externe pensioenverzekeraar.

Aan deze verplichting kan alleen worden ontkomen als de liquide middelen in de BV ontbreken en er ook geen andere mogelijkheden zijn om liquide middelen vrij te maken, zonder de continuïteit van de BV in gevaar te brengen.

De huidige crisis brengt mee dat de afstorting van pensioenverplichting steeds moeilijker wordt. De rentestanden zijn hier grotendeels debet aan. De lage rente brengt mee dat bij afstorting een hoog kapitaal noodzakelijk om de afstorting te betalen, terwijl fiscaal nu juist met een hoge (verplichte) rente gewerkt moet worden.

 Vragen die bij een echtscheiding van een DGA aan de orde kunnen zijn:

• Wat is de verhouding tussen het salaris of managementfee en de hoogte van de winst van de DGA?
• Wat is het inkomen van de DGA voor de berekening van de hoogte van de alimentatie; telt dividend en opnames in rekening courant mee?
• Wat is het inkomen in de toekomst zonder dat de continuïteit van de onderneming in gevaar komt?
• Wat is de waarde van de aandelen van DGA?

Daarnaast komt het vaak voor dat er veel wantrouwen is tussen de partners, met name van de kant van de partner, niet DGA. Dan komen er vragen naar voren als:

• Wordt de winst kunstmatig laag gehouden?
• Is er alleen een commerciële balans of ook nog een fiscale balans en wat zijn de verschillen?
• Is er in voldoende mate rekening gehouden met de goodwill, deelnemingen en afschrijvingen?
• Zijn eenmalige kostenposten geëlimineerd voor de berekening van de winst en wat zijn de stille reserves?